UNGASS 2016. Wat is dat eigenlijk?
Wat is UNGASS?
Ungass staat voor- United Nations General Assembly Special Session, een speciale sessie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties met als agendapunt het wereldwijde drugsprobleem.
De vergadering zal plaatsvinden op 19 april in New York, eerdere sessies vonden plaats in 1990 en in 1998.
In 1998 is afgesproken dat aan de hand van een stappenplan drugs de wereld uitgeholpen zouden worden. Dat is niet gelukt.
De VN wil dit keer dan ook met een andere strategie komen.
Wie zitten daar bij?
189 landen zijn betrokken bij de VN drugsverdragen.
Waar gaat het over?
Internationaal ontstaat er steeds meer discussie over de effectiviteit van de huidige justitiële invalshoek van het drugsbeleid (‘war on drugs’).
Zeker in de productie- en doorvoerlanden heeft dit beleid maatschappij ontwrichtende gevolgen.
Deze keer komt de UNGASS dan ook bij elkaar naar aanleiding van een voorstel van een aantal landen uit met name Midden- en Zuid-Amerika. Deze landen zijn niet tevreden met de manier waarop drugsverdragen geïnterpreteerd worden. Ook de ontwikkelingen rondom de legalisering van cannabis in Uruguay verschillende staten in de VS roepen vraagtekens op over wat nou wel en niet kan binnen de bestaande Verdragen.
De insteek is niet om de verdragen echt te wijzigen, maar om meer mogelijkheden te creëren om ze flexibel te interpreteren, zodat de manier waarop het drugsprobleem aangepakt wordt beter aangesloten kan worden op de regionale praktijk.
Problemen waar een aantal landen tegenaan loopt zijn bijvoorbeeld:
- Door het strikt moeten naleven van de verdragen is er beperkte toegang mogelijk tot en beschikbaarheid van medicijnen zoals morfine.
- Door de criminalisering van drugs is het moeilijk om in te zetten op voorlichting en preventie omdat het onderwerp slecht bespreekbaar is.
Er zijn grote verschillen qua belangen wat dit proces wel erg ingewikkeld maakt. Met name Zuid-Amerikaanse landen staan onder druk omdat de (grensoverschrijdende) problematiek rondom drugs groeit, terwijl vanuit Europa weinig prioriteit bestaat zich in te zetten om veranderingen in internationaal drugsbeleid te bewerkstelligen.
Wat is de rol van NL?
UNGASS vindt plaats in de eerste helft van 2016 wanneer Nederland voorzitter van de EU is. Nederland zal in die functie het standpunt van de EU coördineren en uitdragen tijdens de UNGASS.
Staatssecretaris Van Rijn van het Ministerie van VWS zal Nederland vertegenwoordigen.
In de beantwoording van Kamervragen lezen we dat de Nederlandse inzet grotendeels is overgenomen in de EU-inzet.
Waar zet Nederland zich voor in?
Die inzet voor UNGASS zal gericht zijn op de versterking van de volksgezondheidsbenadering en
daarnaast wordt aandacht gevraagd voor een aantal zaken vanuit het perspectief van de bescherming van de rechten van de mens:
Verbetering van de wereldwijde toegang tot onder de drugsverdragen gecontroleerde medicijnen (met name rondom pijnbestrijding, zoals morfine).
Aandacht voor de decriminalisering van drugsgebruikers zodat zij toegang kunnen krijgen tot en landen zich kunnen richten op:
- Preventie
- Voorkoming van incidenten
- Vroegsignalering
- Behandeling
- Harm reduction
Dit is internationaal gezien een bijzondere benadering, in de meeste landen is dit soort voorlichting onmogelijk vanwege de strafbaarstelling van drugs(gebruik).
Zo is het gebruik van drugs op zichzelf in Nederland niet verboden, maar in veel andere landen wel. Dit kan bij gebruikers leiden tot angst om zich tot hulpverlening te wenden en daarmee tot een vergroting van de gezondheidsrisico’s in die landen.
Steeds vaker wordt internationaal ook de vraag gesteld of het strafrechtelijk vervolgen van druggebruik proportioneel en effectief is. Niet alleen voor de gebruikers zelf (in sommige landen vinden in gevangenissen en behandelcentra ernstige mensenrechtenschendingen plaats onder de noemer van behandeling), maar ook voor die mensen die hun omgeving ontwricht zien door de productie van cocaïne en heroïne, hun handel en consumptie of door een onevenwichtige aanpak in het beheersen van deze problemen.
Als tegenstander van de doodstraf zal Nederland onder alle omstandigheden aandacht blijven vragen voor dit punt.
Notitie D66 en PvdA
D66 en de Partij van de Arbeid hebben samen een stuk geschreven om input te geven voor de Nederlandse inbreng en geven daarin aan dat ze het van belang vinden dat de focus op het criminaliseren en uitbannen van drugs(gebruik) (de zogenaamde ‘war on drugs’) verplaatst naar het zoveel mogelijk beperken van de risico’s van het drugsgebruik en minimaliseren van de negatieve effecten van drugsproductie. Nadruk zou niet moeten liggen op de strafrechtelijke kant van drugs, maar op de sociale en gezondheidsproblematiek die drugs(gebruik) met zich meebrengt (de zogenaamde ‘harm reduction’).
Wil je meer lezen over UNGASS:
UNGASS brief Staatsecretaris van Rijn
Reactie stichting Drugsbeleid
Thijs Roes schreef voor De Correspondent een artikel over waarom hij denkt dat de top al mislukt is voordat hij is begonnen.
