Is er een wisselwerking tussen ketamine en slaapgebrek?

Ketamine is lang (en wordt nog steeds) gebruikt als narcosemiddel bij mens en dier. In het uitgaansleven zien we dat ketamine de afgelopen jaren populairder is geworden. In 2017 geeft ongeveer 20% van de Unity standbezoekers aan ketamine gebruikt te hebben in de laatste maand (Unity Jaarverslag, 2017). Ketamine lijkt vooral aan het einde van de avond gebruikt te worden. Dit heeft als gevolg dat ketamine vaak gebruikt wordt wanneer er sprake is van slaapgebrek. Is er een wisselwerking tussen ketamine en slaapgebrek? In dit artikel proberen we antwoord te geven.

Ketamine en het geheugen

Ketamine is een NMDA-receptor antagonist en blokkeert de respons van glutamaat, wat normaal bindt aan een NMDA-receptor.

Onderzoek laat zien dat veranderingen rondom NMDA-receptoren kunnen bijdragen aan, onder andere, geheugenverlies door toedoen van slaapgebrek.

Hoewel dit geen direct bewijs is, zou het kunnen dat ketamine en de gevolgen van slaapgebrek op een of andere manier op elkaar inwerken. De NMDA-receptor speelt bijvoorbeeld ook een belangrijke rol bij het opslaan van herinneringen. Aangezien ketamine hierop inwerkt beïnvloedt ketamine dus ook het geheugen, net als slaapgebrek dat doet.

De combinatie van slaapgebrek en ketamine zal er logischerwijs dus voor zorgen dat je je minder herinnert van je avond uit.

Paranoïde gedachten en hallucinaties

Mogelijk zorgt de combinatie van ketamine en slaapgebrek ook voor een verhoogd risico op paranoïde gedachten en (angstige) hallucinaties. Onderzoek laat zien dat ketamine zorgt voor een toename in psychotische symptomen bij gezonde proefpersonen. In een van deze onderzoeken, hadden proefpersonen na het gebruik van ketamine last van visuele hallucinaties en de paranoïde gedachte dat ze in een film speelden. Vele studies laten daarnaast zien dat ook slaapgebrek het risico verhoogt op paranoia en hallucineren.

Wanneer ketamine gebruikt wordt én er is sprake van slaapgebrek, is de kans op paranoïde gedachten en hallucinaties dus extra groot.

Vallen en struikelen

Een van de belangrijkste risico’s van ketamine is vallen en struikelen, omdat we meer moeite hebben met het coördineren van bewegingen. Daarnaast weten we ook dat slaapgebrek zorgt voor een afname in psychomotorische prestatie. Dit betekent dat we na slaapgebrek ons lichaam minder goed kunnen aansturen. Wanneer ketamine wordt gebruikt wanneer er sprake is van slaapgebrek, lijkt het aannemelijk dat het risico op verwondingen door vallen of struikelen toeneemt.

Aangezien ketamine als uitgaansdrug nog vrij nieuw is, is er in deze context nog weinig wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Er is dus ook geen wetenschappelijk bewijs dat ketamine en slaapgebrek elkaar beïnvloeden.

Het is echter wel zo, dat ketamine en slaapgebrek een aantal overlappende, negatieve gevolgen hebben. Wanneer er sprake is van ketaminegebruik en slaapgebrek samen zal dit logischerwijs de risico’s op deze gevolgen vergroten. Omdat ketamine vaak aan het einde van de avond, en dus in combinatie met slaapgebrek wordt gebruikt, is dit zeker iets om bij stil te staan.

Door: Lizet Wilken

Met medewerking van: Menno Trienekens, Raoul Koning en Sarsani Schenk

Literatuur:

  • Chen, C., Hardy, M., Zhang, J., LaHoste, G. J., & Bazan, N. G. (2006). Altered NMDA receptor trafficking contributes to sleep deprivation-induced hippocampal synaptic and cognitive impairments. Biochemical and Biophysical Research Communications, 340(2), 435–440. https://doi.org/10.1016/j.bbrc.2005.12.021
  • Duncan, W. C., & Zarate, C. A. (2013). Ketamine, Sleep, and Depression: Current Status and New Questions. Current Psychiatry Reports, 15(9). https://doi.org/10.1007/s11920-013-0394-z
  • Lahti, A. (2001). Effects of Ketamine in Normal and Schizophrenic Volunteers. Neuropsychopharmacology, 25(4), 455–467. https://doi.org/10.1016/S0893-133X(01)00243-3
  • Morgan, C. J. A., & Curran, H. V. (2011). Ketamine use: a review. Addiction, 107(1), 27–38. https://doi.org/10.1111/j.1360-0443.2011.03576.x
  • Reeve, S., Sheaves, B., & Freeman, D. (2015). The role of sleep dysfunction in the occurrence of delusions and hallucinations: A systematic review. Clinical Psychology Review, 42, 96–115. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2015.09.001