The Good, the Bad & the Trippy

Twee jaar geleden zat ik op een klein festival in het gras, samen met mijn trip buddies. Ze rolden over grond van het lachen en de grappen volgden elkaar sneller op dan dat ik een muntje uit mijn portemonnee kon vissen. Die was ineens veranderd in een soort Mary Poppins-tas waar je ook kapstokken in kunt opbergen. Ik voelde me raar en bleef steeds dezelfde dingen denken. Ik snapte de grappen niet en had voor mijn gevoel al een paar jaar niets gezegd. Langzaam begon ik in paniek te raken. Is dit nou een bad trip? Of ben ik gek aan het worden? 

Als je wel eens drugs hebt gebruikt, is de kans groot dat je ook wel eens van dit soort gedachten hebt gehad. Vaak wordt gedacht dat het alleen kan voorkomen bij psychedelica (tripmiddelen), maar dat is niet zo. Bijna alle drugs kunnen ervoor zorgen dat je even niet zo lekker gaat. Maar die kans is bij psychedelica iets groter dan bij andere middelen.

Maar wanneer ga je nou echt ‘bad’? En wat kun je doen om er weer goed uit te komen? Om daarachter te komen gingen we in gesprek met twee experts. Amer en Aumer (ja, dit gaat sowieso verwarrend worden) zijn twee goede bekenden van Unity èn expert op dit gebied.

Amer Mohabir is coördinator bij Unity den Haag en in 2012 begonnen met tripsitten bij een groot internationaal psytrance festival. Door de jaren heen heeft hij in verschillende landen als tripsitter gewerkt. In de afgelopen jaren is hij actief geweest om dit soort hulpverlening ook in Nederland te verzorgen.

Aumer van Reemst  is acht jaar lang peer-educator geweest bij Unity Utrecht. In de afgelopen jaren in hij in Australië actief geweest als preventiewerker en coördinator van een tripsit hulpdienst op feesten en festivals. Ook verzorgde hij trainingen in eerste hulpverlening bij drugsincidenten. Op dit moment is hij betrokken bij een internationaal onderzoek naar de invloed van psilocybine (het actieve stofje in paddo’s en truffels) in het UMC Utrecht.

Wij willen het met jullie hebben over wat mensen ook wel een ‘bad trip’ noemen. Maar wat is dat eigenlijk?

Aumer: Tijdens je trip kunnen onderliggende emoties versterkt worden, waaronder ook angst, boosheid en verdriet. Als je dit niet verwacht, of als je omgeving niet passend is, dan kan dat heel onveilig voelen. Angstgevoelens kunnen je trip op een bepaald moment, of zelfs de hele trip overheersen. Sommige mensen noemen dit een ‘bad trip’. Dat kun je achteraf als traumatisch ervaren.

Amer: Al noemen wij het liever een uitdagende ervaring.

Waarom?

Amer: De naam ‘bad trip’ bestempelt de trip als iets negatiefs of iets slechts. Terwijl het soms juist goed is om angst, boosheid of verdriet te voelen. Een trip met zulke heftige gevoelens kan er juist voor zorgen dat je iets over jezelf leert en beter om leert gaan met deze emoties.

Aumer: Je emoties tijdens de trip ‘bad’ noemen kan het gevoel van een negatieve spiraal versterken. Daarmee wordt de kans dat je iets over jezelf leert kleiner. Tot een inzicht komen door moeilijke emoties te verkennen, kan juist zorgen voor een positief of waardevol gevoel. Met name bij psychedelica mag je verwachten dat je verschillende emoties gaat ervaren, ook minder leuke. Dat wil niet zeggen dat die minder leuke emoties de hele trip blijven.

Jullie zijn allebei psycare medewerker op festivals. Wat houdt dat precies in?

Amer: Wij proberen mensen die een moeilijke mentale ervaring hebben tijdens een evenement te begeleiden. We bieden een veilige omgeving en proberen ervoor te zorgen iemand geen gevaar wordt voor zichzelf of voor zijn of haar omgeving. We noemen onszelf “sitter”; we zitten erbij maar de persoon is zelf leidend in de trip.

Wat de juiste begeleiding is, verschilt per persoon. Ik heb een keer een vrouw begeleid die een hele hoge dosis LSD had gebruikt. Eigenlijk was ze vanaf het begin al in paniek. Zo iemand bieden we dan een plek met weinig prikkels waar ze haar trip kan uitzitten. Als ze er behoefte aan had, dan sprak ik met haar en probeerde er voor haar te zijn. Een andere keer hielp ik iemand die geen plek had voor zijn tent. Al trippend liep hij over het terrein, waar alles al vol leek. Toen hij wat rustiger was ben ik meegelopen om een plekje te vinden en zijn tent op te zetten.

Aumer:  We worden ook opgeroepen als iemand erg verward lijkt.  Bijvoorbeeld als iemand zich midden op de dansvloer uitkleed en zich vreemd gedraagt. Het is belangrijk dat je op zo’n moment een veilige en rustige setting kunt bieden. Dat is wat wij doen.

Hoe ziet zo’n veilige setting er uit?

Amer: Op de psytrance festivals waar ik heb gewerkt hadden we een tent die op een relatief rustige plek stond. Binnen is het gezellig met kussens, dekens en prettige verlichting. Er zijn zo weinig mogelijk externe prikkels. De medewerkers weten goed hoe ze om moeten gaan met iemand die een uitdagende trip heeft. Er is altijd wat te eten en te drinken en we kunnen iemand kleden en verzorgen. Kortom: een persoon in zijn of haar basisbehoeften voorzien.

Aumer: We werken ook nauw samen met de EHBO en andere hulpdiensten op evenementen. Zo kunnen we gemakkelijk doorverwijzen als iemand toch lichamelijke klachten ontwikkeld of andersom. Op die manier proberen we zo goed mogelijk aan te sluiten bij de behoefte van die persoon.

Bestaat zulke hulpverlening ook in Nederland?

Amer: Je kunt hier naar de EHBO als je even niet zo lekker gaat, ook als je denkt dat het niets lichamelijks is. Daar werken mensen die goed voor je kunnen zorgen. Ook is daar een rustige ruimte met weinig prikkels waar je terecht kunt om rustiger te worden. Specialistische psycare zoals op sommige buitenlandse festivals is er bijna niet.

Aumer: Als je hulp zoekt, is het fijn als je de hulpverlener kan vertellen wat je hebt gebruikt en waar je behoefte aan hebt, bijvoorbeeld een plekje om rustig te zitten. Alleen als je daartoe in staat bent natuurlijk. Onder invloed zijn van drugs is in Nederland niet illegaal, dus hier open over zijn brengt je niet in de problemen. Zij zijn er om je te helpen en zo kunnen zij hun werk het beste doen.

Op een festival mag je dus naar de EHBO als je een mentaal zware ervaring hebt. Mag je thuis 112 bellen?

Aumer: Ja, je mag altijd bellen als je denkt hulp nodig te hebben. Het is wel zo dat tripmiddelen zoals cannabis, paddo’s of LSD vooral invloed hebben op je waarneming, maar veel minder op het lichaam. De kans dat je hierdoor lichamelijk door in de problemen komt is dus klein. Het kan al een hele geruststelling zijn om dat te weten. Andere drugs kunnen je hartslag en ademhaling wel beïnvloeden: uppers zoals XTC en cocaïne, of downers zoals alcohol en GHB.

Wat kun je doen om te voorkomen dat je deze extra hulp nodig hebt? Op welke manier kun je een trip goed voorbereiden?

Aumer: Het is belangrijk om te weten wat je neemt en hoeveel je neemt. In Nederland kun je je drugs laten testen, doe dat ook vooral! Daarnaast is het fijn om een setting uit te kiezen waar jij je prettig bij voelt, met mensen die je echt vertrouwt. Het is ook goed om een plan te maken voor als de trip minder lekker loopt. Wat dan heel erg kan helpen is: van omgeving veranderen en andere muziek opzetten of iets warms aan doen, of iets eten. Zorg dat je deze dingen bij je hebt, of dat je weet waar je ze kunt krijgen.

Amer: Dat is het bekende drug, set, setting verhaal. Naast dat het uitmaakt wat je neemt, is je mindset erg belangrijk. Ben je erg druk, voel je je niet zo fijn of heb je al veel gebruikt en weinig geslapen op een festival? Dan kun je beter niet gaan trippen. En daarnaast is een nuchtere tripsitter altijd fijn om te hebben, al is het maar om iemand te hebben die eten kan klaarmaken of een supermarkt in durft. Zie ook dit artikel voor meer tips.

Een tripsitter adviseren wij ook als Unity. Welke skills moet deze volgens jullie hebben?

Aumer: Dat zal voor iedereen anders zijn. Als tripsitter moet je vooral een veilige omgeving kunnen bieden aan degene die tript. Het is belangrijk om met je tripsitter te bespreken hoe je begeleid wilt worden. Bijvoorbeeld of je wilt dat je tripsitter je aanraakt en met je praat, of juist met rust laat. Als je tript weet je soms niet zo goed wat je wilt. De tripsitter kan dan helpen door bijvoorbeeld wat drinken of eten aan te bieden. Voel je als tripsitter niet verplicht om de ander te vermaken of stiltes te vullen door te praten. Je kan je er ook op inlezen, bijvoorbeeld via het ZENDO project.

Amer: Mocht het echt niet lukken om een tripsitter te hebben, zorg dan dat je met iemand bent die meer ervaring heeft of een lagere dosis gebruikt. En dat je iemand in je netwerk hebt die weet dat je aan het trippen bent, zodat je diegene kan bellen als het niet chill voelt.

Maar stel: ondanks dat je goed bent voorbereid merk je na een tijdje dat je er niet lekker in zit. Je hebt negatieve gedachten die steeds terugkomen en begint in paniek te raken. Wat kun je doen?

Aumer: Emoties als angst en verdriet zijn vaak onderdeel van een trip. Een reactie is vaak dat iemand zich juist vrolijk wil voelen. In plaats daarvan komen de paniekgedachten steeds terug. Dat noemen we ook wel rumineren; het ‘herkauwen’ van gedachten. Zo’n negatieve spiraal kun je doorbreken door een gedachte uit te spreken of op te schrijven. Maar wat het beste werkt, is om de emotie niet weg te duwen. Door het gevoel juist verkennen en erop in te zoomen kom je vaak in ander vaarwater terecht. Geen enkel gevoel is permanent!

Amer: Op zo’n moment kan je tripsitter goed helpen. Deze kan vragen stellen die je helpen te verhelderen wat je ervaart. En het helpt echt als een nuchter iemand even een rondje met je kan lopen.

Zijn er bepaalde drugs waarbij de kans op zo’n uitdagende ervaring extra groot is?

Amer: Mentale uitdagingen komen misschien wat vaker voor bij psychedelica. Maar uiteindelijk kan het bij iedere drugs voorkomen, ook bij alcohol. In die zin geldt: als je geen enkel risico wil lopen, gebruik dan niet.

Aumer: Ik denk dat de belangrijkste tip die ik hier kan geven over combineren gaat. We weten uit een groot onderzoek bij EHBO’s dat de kans op gezondheidsproblemen veel groter is als je drugs combineert.

We horen vaak dat mensen tijdens zo’n uitdagende ervaring bang zijn dat ze in een psychose terechtkomen. Waar ligt precies de grens tussen keihard trippen en een psychose?

Aumer: In de psychiatrie wordt een psychose grofweg beschreven als een combinatie tussen wanen en hallucinaties.Dat is deels gelijk aan wat je ook kunt ervaren als je drugs gebruikt. Drugs zorgen er namelijk voor dat je waarneming en denken verandert. Het grote verschil is dat deze effecten afnemen als de drugs uitwerkt. Als dat niet gebeurt, dan kan het zijn dat je in een psychose bent beland. Gelukkig gebeurt dat maar zelden. Hoe vreemd alles ook voelt, als het middel is uitgewerkt en je hebt geslapen ben je waarschijnlijk weer de oude. Met dan natuurlijk een nieuwe ervaring rijker.

Een vraag die misschien niet zo vaak gesteld wordt is: wat kun je achteraf doen om je ervaring goed te verwerken?

Amer: Dat is een goeie vraag. Wat in elk geval belangrijk is, is om jezelf de tijd te geven voor de verwerking van wat je hebt beleefd. Zoiets kost tijd en energie. Het kan heel prettig zijn om je ervaring te delen met vrienden die je vertrouwt of die ook tripervaring hebben. Stel jezelf open en probeer te benoemen wat je voelt.

Aumer:  In de dagen na je trip is het goed om rust te pakken. Bijslapen, goed eten en weer structuur in je dagen brengen. Hoe je een ervaring verwerkt, verschilt per persoon. We weten dat praten kan helpen om abstracte gedachten concreet te maken. Iets creëren, bijvoorbeeld iets schrijven of tekenen kan dat ook doen. Maak er je eigen verhaal van. Ook hier geldt: een negatieve gedachte of gevoel vermijden werkt meestal averechts. Als je er niet uitkomt, zelf of met je vrienden, zoek dan ook professionele hulp.

Waar kun je dan terecht?

Aumer: Als je last blijft houden van visuele verstoringen, het gevoel blijft houden dat je niet jezelf bent of in een soort droom leeft, dan kun je bellen naar het Medisch spreekuur partydrugs. Bij wat meer algemene klachten, zoals blijvende angst of paniek, kun je het beste contact opnemen met je eigen huisarts.

Amer : Als je het fijn vindt om juist wat anoniemer te praten over je ervaring kun je ook terecht bij de Drugs Infolijn, op online fora of bij de preventieafdeling van de dichtstbijzijnde verslavingszorg.

Aumer: Misschien een open deur, maar ik raad sterk af om zelf te experimenteren met drugs als medicijn tegen psychische problemen. Deze mensen reageren vaak anders op drugs dan verwacht. Hulpverleners worden hier speciaal voor opgeleid en zorgen dat de risico’s beperkt worden. Die veiligheid kun je zelf niet garanderen. Als je depressief bent en je graag wilt onderzoeken of behandeling met psychedelica iets voor je is, dan kun je hier meer informatie vinden op de website van het UMC Utrecht.