De werkelijke stand van zaken over xtc: vervuiling, vergiftiging en drugstests

Beste lezers,

Graag zou ik willen reageren op het artikel ‘Wat zit er nou echt in je XTC?’ van VICE. Een aantal uitspraken uit dit artikel kloppen niet. Enige nuancering kan dan ook geen kwaad.

Het is zeker waar dat ‘elke pil die je popt een risico’ is[i]. Echter, hoeft dit niet zozeer door vervuiling te komen. MDMA op zich is een giftige stof, een overdosering kan dodelijk zijn. In 2009 bevatte een xtc-pil nog gemiddeld 80 milligram MDMA, in 2014 is dat al opgelopen tot boven de 140 milligram MDMA[ii].

Dit lijkt positief, echter, less is more.  Pure MDMA is niet altijd een stof die euforie geeft. Bij doseringen boven de 100 mg beginnen de bijwerken vaak de gewenste effecten te overschaduwen. Bij 180 mg overheersen over het algemeen vooral de bijwerkingen.[iii].

Gevoelige personen kunnen al bij lage doseringen ongewenste effecten ervaren, terwijl een minder gevoelig persoon bij dezelfde dosering nog geen effect ervaart. Er zijn zelfs gevallen bekend van mensen die overleden zijn aan een ‘normale’ dosis MDMA. Fatale reacties hoeven niet altijd dosisgerelateerd te zijn, bovendien zijn ze onvoorspelbaar3. Iemand kan bijvoorbeeld een gemuteerde versie van een enzym hebben dat MDMA afbreekt.

In de praktijk komen de ernstige, levensbedreigende bijwerkingen die MDMA kan hebben regelmatig naar voren. De belangrijkste hiervan zijn: oververhitting, watervergiftiging, hart- en hersenaandoeningen en leverschade. Een uitgebreide toxicologische evaluatie, zoals verplicht is voor bijvoorbeeld nieuwe geneesmiddelen, heeft voor MDMA helaas nooit plaatsgevonden. Tussen 1996 en 2011 waren er in Nederland één tot zeven xtc-gerelateerde doden per jaar, in 2013 waren het er negen en in 2014 zeven3. Dit lijkt weinig, maar vergeet niet dat deze doden met juiste voorlichting en dosering misschien niet overleden zouden zijn. Laat de toename aan gezondheidsincidenten nou net samenhangen met de toename in de gemiddelde hoeveelheid MDMA per xtc-pil.

Het idee dat xtc-pillen die ongewenste effecten geven vervuild zijn, is al lang achterhaald. Dat pillen die vervuild zijn met PMA of PMMA bij hogere doseringen kunnen leiden tot hartkloppingen en oververhitting, is helemaal waar. Echter zijn hartkloppingen en oververhitting ook bijwerkingen van MDMA op zich. Wel zijn PMA en PMMA vele malen giftiger dan MDMA3. Het issue met deze vervuilingen is eerder dat het minder sterk lijkt voor de gebruiker waardoor mensen te snel en te veel bijnemen, dan dat de (bij)werkingen ervan enorm verschillen van die van MDMA.

Daarnaast is PillReports geen betrouwbare bron. PillReports gebruikt eenzelfde soort systeem als wikipedia. Drugsdealers kunnen hun pillen aanprijzen op PillReports, net zoals dat mensen die een overdosering hebben genomen kunnen klagen over hun ‘vervuilde’ pil. Een project als het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) van het Trimbos2, [iv], dat de resultaten baseert op daadwerkelijke metingen in plaats van subjectieve -ervaringen, zou bijvoorbeeld wel geschikt zijn om data aan te leveren. Overigens lijkt de data van EcstacyData wel betrouwbaar.

Een laatste puntje is het testen. Kleurtesten, zoals op festivals uitgevoerd zouden kunnen worden, geven maar zeer beperkte informatie. Dit is niet voldoende om echt iets over een poeder of pil te zeggen. Deze onbetrouwbare teststrips geven valse positieven en negatieven en worden snel verkeerd geïnterpreteerd. Samples dienen in een lab geanalyseerd te worden, zoals de testservice van Jellinek bijvoorbeeld doet. Daardoor kan gezegd worden wat er in de pil zit, hoeveel, en welke eventuele vervuilingen aanwezig zijn. Een kleurtest geeft niet veel meer info dan of er wel of geen MDMA in zit. Bovendien zijn de kleurtestjes voor een paar euro verkrijgbaar in iedere smartshop.

Het testen op feesten is op dit moment ook niet echt haalbaar. In Amsterdam alleen al zijn er in de maanden juni, juli en augustus meer dan honderd feesten en festivals. Daar overal testen is gewoon niet haalbaar, zowel praktisch als financieel.

Unity wil mensen niet verbieden om MDMA te gebruiken, of ze vertellen dat het niet mag. Ons uitgangspunt is harm reduction, het verminderen van de schade en risico’s van drugsgebruik. MDMA wekt inderdaad een gevoel van euforie op, het kan echter ook heel beangstigend zijn. Als preventiewerkers hebben we onze handen vol aan fabeltjes, misconcepties, misvattingen en normalisering van gebruik van giftige en gevaarlijke stoffen. Een stuk als deze, dat niet gebaseerd is op feiten, maar meningen en deels subjectieve data, draagt daar niet bepaald aan bij.

Met vriendelijke groet,

Menno, peer-educator bij Unity

[i]               Ozzi, D. (2015). Wat zit er nou echt in je XTC? In VICE. Opgehaald 13 augustus, 2015, van http://noisey.vice.com/nl/blog/wat-zit-er-nou-echt-in-je-xtc

[ii]              van der Gouwe, D. (2015). Drugs informatie en monitoring systeem: Jaarbericht 2014. Utrecht: Trimbos Instituut.

[iii]              Niesink, R. J., Brunt, T. M., & Croes, E. A. (2015). Ecstasy: PMMA, MDMA en hooggedoseerde pillen. Verslaving11(2), 89-102.

[iv]              Drugstesten op kantoor of op de dansvloer? (2014). In Drugs-Test. Opgehaald, 16 augustus, 2015, van http://www.drugs-test.nl/~/media/Drugstesten%20op%20kantoor%20of%20op%20de%20dansvloer%20november2014.ashx